din kültürü

32 FARZ

Namazın farzları 12'dir. 6'sı içinde 6'sıda dışındadır. Dışındakilere şart içindekilerede Rükun denir.

DIŞINDAKİLER:

1 - Hadesten Taharet: Abdesti olmayanın abdest alması cünüp olanında gusülabdesi almasıdır.
2 - Necasetten Taharet: Bedenin elbisenin ve namaz kılınacak yerin temiz olmasıdır.
3 - Setr-i Avret: Avret yerlerini örtmek.

Erkeklerde göbeğin üstünden diz kapağının altına kadar.
Kadınların iç yüzü elbilekleri ve ayak topukları müstesna her yerinin örtülmesi lazımdır.

4 - İstikbâli kıble: Namaza başlamadan kıbleye (Kabeye) dönmektir.
5 - Vakit: Namazın vaktinin girmesini beklemek.
6 - Niyet: Kılacağı namaza niyet etmek.

İÇİNDEKİLER:

1 - İftitah tekbiri: Namaza haşlarken alınan ilk tekbir.
2 - Kıyam: Namazda ayakta durmak.
3 - Kıraat: Namazda Kur'an-ı kerim okumak.
4 - Ruku: Namazda rukuya varmak.
5 - Sucut (Secde): Namazda secdeye varmak.
6 - Teşhhüt miktarı oturmak; Son oturuşta ettahiyyatü'yü okuyacak kadar oturmaktır.


İMANIN ŞARTI 6'D1R.

1 - Allah'ın birliğine inanmak.
2 - Melklere inanmak.
3 - Kitaplara inanmak.
4 - Peygamberlere inanmak.
5 - Öldükten sonra dirilmeğe inanmak.
6 - Hayır ve şerrin Allah'dan geldiğine inanmak.


ISLAMIN ŞARTI 5'DİR

1 - Namaz kılmak.
2 - Oruç tutmak.
3 - Zekat vermek.
4 - Hacca gitmek.
5 - Kelime-i şahadet getirmek (Eşhedu enlâ ilâhe illallah ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve rasuluhu.)


ABDESTİN FARZI 4'DÜR

1 - Ellerini ve yüzünü yıkamak.
2 - Kollarını dirsekleriyle beraber yıkamak.
3 - Başın dörtte birine mesvetmek.
4 - Ayaklarını küçük topukları ile beraber yıkamak.


GUSLÜN FARZI 3'DÜR

1 - Ağzına dolu dolu su alarak çalkalayıp yıkamak.
2 - Burnuna dolu dolu su alarak yıkamak.
3 - Bütün vücudunu hiç kuru yer kalmadan yıkamak.


TEYEMMÜN'ÜN FARZI 2'DİR

Teyemmün suyun bulunamadığı yerde temiz toprakla yapılan abdesttir.

1 - Niyet etmek (Şöyle niyet edilebilir: Niyet ettim Allah rızası için Teyemmün almaya).
2 - Ellerini temiz toprağa vurmak yüzlerini ve kollarını meshetmektir.


ELLİ DÖRT FARZ

1. Allah Tealayı zikretmek :

Zikir iki türlüdür. Lisan ile zikir kalb ile zikir. Birinci nev'i zikir zikir sahibini imana ikinci nev'i Cennet'e erişitirir. Zikirden maksat Allahü Teâla'nın varlığını birliğini yüceliğini kudretini rahmetini bildiren sölerle O'nu anmaktır. En güzel zikir sözleri Kur'an-ı Kerm'de Resulullah'ın hadislerinde ve evliyaullah'ın kitaplarındadır. Namazlardan sonra okunan tesbihler zikirdir güzel bir çiçeğe hayran kalarak Allah! Allah!" demek zikirdir. Yemeğe başlarken "Bismillahirrahmanirrahim"  yemekten sonra " Elhamdüliilah" demek hep zikirdir.

2. Helalinden kazanıp yemek içmek
3. Abdest almak
4. Beş vakit namaz kılmak
5. Cünüplükten yıkanmak
6. Kişinin rızkına Allah'ın kefil olduğunu bilmek :

Kur'an-ı Keri'de Cenab-ı Hakk'ın bütün canlı yaratıkların rızkına kefil olduğu her nerede olursa olsun rızkını ona eriştireceği beyan buyurulmaktadır.

7. Helalden temiz elbise giymek
8. Allah'a tevekkül etmek
9. Kanaat etmek
10. Nimete karşı şükretmek
11. Allah'tan gelen kazaya razı olmak
12. Allah'tan gelen belaya sabretmek
13. Günahlardan tövbe etmek
14. İhlasla Allah'a ibadet etmek
15. Şeytanı düşman bilmek
16. Delil ve hüccet ile amel etmek:

Yani dünyada yapacağı her işin İslam'a uygun olup olmadığını sorup raştırmak ve ona göre hareket etmek.

17. Ölüme hazırlanmak :

Ölümü düşünmek ve hesap gününde müflis olmamak için hayırlı ve yararlı işler yapmağa çalışmakazgınlıktan vazgeçmek.

18. Allah'ın sevdiğini sevip sevmediğinden uzak durmak:

Allah için sevmek ve Allah için düşmanlık etmek. bu farz çok mühimdir. Her müslüman şuna son derece riayet etmelidir: Bir müslüman asla bir din düşmanını seveme. Allah'a ve Resülü'ne isyan eden onlara düşmanlık besleyen İslam'ın kurallarını tanımayankâfirlere ve mürtedlere düşman olmak mecburiyetindeyiz. Allah ve Resülünün dostlarını da candan sevmemiz gerekir.

19. Ana-babaya iyilik etmek
20. İyiliği emretmek kötülükten sakındırmak
21. Akrabayı ziyaret etmek
22. Emanete hiyanet etmemek
23. Gücü yetenler için hacca gitmek
24. Allah'a ve Peygamberine itaat etmek
25. Günahlardan kaçıp Allah'a sığınmak
26. Müslüman idarecilere itaat etmek
27. İbret Almak :

Bir müslüman her şey'e ibret ve tefekkür gözüyle bakmalıdır. Geçmiş milletlerin ve kavimlerin tarihinietrafındaki canlı ve cansız alemi kâinatın düzenini ibret gözüyle müşahede ve tetkik eden kimse Allah'ın varlığını birliğini ve kudretini anlar.

28. Tefekkür etmek düşünmek
29. Dili kötü sözlerden korumak
30. Oruç tutmak
31. Kimse ile alay etmemek
32. Harama bakmamak
33. Sözünde doğru olmak
34. Kulağı yasak şeyleri dinlemekten alıkoymak
35. İlim öğrenmek
36. Ölçü ve tartıyı doğru yapmak
37. Allah'ın azabından korkmak
38. Allah uğrunda cihad etmek
39. Allah'ın rahmetinden ümit kesmemek
40. Nefsin arzularına uymamak
41. Allah yolunda yemek yedirmek
42. Yetecek kadar rızık kazanmak
43. Zekatı vermek ve fakirlere yardım etmek
44. Hayız ve nifas hallerinde zevceye yaklaşmamak
45. Bütün günahlardan kalbi arındırmak
46. Kendini büyük görmemek
47. Büluğa ermemiş yetimin malını korumak
48. Livatadan (cinsi sapıklıktan) sakınmak
49. Beş vakit namaza devam etmek
50. Haksız yere kimsenin malını yememek
51. Allah'a eş koşmamak
52. Zinadan sakınmak
53. İçki içmemek
54. Yalan yere yemin etmemek ve yalan konuşmamak.



Kaynak:
1) 54 farzla ilgili açıklamalarda Salahi Efendi'nin 54 Farz Şerhi isimli eserinden fydalanılmıştır.

Tuvalet adabı nasıldır? tuvalete girerken ve tuvaletten çıkarken ne okunur? ayakta su dökünülür mü? hadesten ve necasetten taharet nasıl olur?

Değerli kardeşlerim;

Tuvalete girerken "Allahım bütün zararlı varlıklardan sana sığınırım" demek çıkarkende "Bana eziyet veren şeyleri benden gideren Allaha hamdolsun" demek sünnettir.

TUVALET ADABI
1- Lafza-i Celâl yazılı yüzük ve Kur'an ayetleri ile tuvalete girilmez. Yüzük avuç içine çevrilebilir. Ayetler naylona sarılabilir.
2- Tuvalete girmeden önce “Euzü Besmele” çekmeli çıkarken “Elhamdülillah” demelidir.
3- Tuvalete girmeden önce çoraplarımızı çıkarmalı pantolonumuzu suyun sıçramayacağı kadar katlamalıyız.
4- Allah ve Peygamber ismi yazılı bir şey yanında bulundurmamalıdır.
5- Tuvalete sol ayakla girmeli sağ ayakla çıkmalıdır.
6- Kıbleye aya güneşe karşı önünü ve arkasını dönmemeli konuşulmamalı zikredilmemeli.
7- Tükürülmez ve sümkürülmez.
8- Def-i hacet yaparken avret mahalline ve pisliğe bakılmaz.
9- Otururken sol tarafa meyletmelidir.
10-Tuvalet taşını ve tuvaletin kirli taraflarını temizlemelidir.
11-Tuvalet taşına dışkı ya da sidik gibi şeyleri bulaştırmamalıdır.
12-Taharet yaparken su ile temizlenmelidir.
13- Ayakta bevl edilmemelidir.
14- Def-i hacet anında mukaddes şeyler düşünülmemelidir.





ÖZET İSLAM İLMİHALİ 


İlmihal kitaplarında İslami esaslar; itikat (iman) ibadet ahlâk ve ahkâm (hukuk) şeklinde dört bölüme ayrılarak incelenir. İtikat esasları "Temel Dini Bilgiler" sayfasında açıklandığı için bu bölümde ibadet kısmı ele alınacak diğer iki bölüm için ise "Linkler" sayfasında çeşitli bağlantılara yer verilecektir.

İBADETLER :
İbadet kelimesi genel olarak tapmak kulluk etmek ve boyun eğmek özel olarak ise "Allah'ın (CC) emirlerine uymak ve O'nun isteğine uygun hareket etmek" anlamına gelir. Bu şekliyle ibadet sözcüğügenel inanışın aksine sadece namaz kılmak oruç tutmak gibi eylemleri değil Allah'ın yapılmasını emrettiği her işi yapıp yasakladığı şeylerden kaçınmayı yani dini emirlerin tamamını kapsar.
İbadet etmenin ön şartı net sağlam ve her türlü şüpheden arındırılmış bir imana sahip olmak; asıl şartı ise akıllı ve buluğ çağına erişmiş (erkeklik ve kadınlık fonksiyonlarını yerine getirebilecek güce ulaşmış) olmaktır. Deliler ve çocukların ibadet etme mecburiyeti yoktur. Çocuklar buluğ çağına genelde 12-15 yaşları arasında erişir. Ancak 15 yaşını bitirdiği halde buluğa ermeyenler artık hükmen yükümlü sayılır ve her türlü ibadet kendilerine farz olur.
İbadetler emrediliş yolları ve uygulanış biçimleri itibariyle 8 ayrı temele dayanır:
A- Farz: Uyulması kesinkes zorunlu olan ve uymama halinde ilahi cezayı gerektiren dini hükümlerdir. Farz olan bir eylemi inkar eden kişi dinden çıkmış sayılır. Farzlar uygulama açısında iki alt gruba ayrılır:
a- Farz-ı ayn her müslümanın kendi başına yerine getirmesi zorunlu olan ve başkasına devredilmesi mümkün olmayan görevlerdir. (Namaz kılmak oruç tutmak gibi)
b- Farz-ı kifaye Müslümanlardan bir kısmının yerine getirmesi ile diğerlerinin sorumlu tutulmayacağı görevlerdir. (Cenaze namazı gibi)
B- Vacip: Uyulması istenen uymama durumunda ise günah işlenmiş sayılan emirlerdir. Bayram namazıvitir namazı ve kurban kesmek vacip sayılan ibadetlerdendir. Vacip olan bir eylemi inkar eden dinden çıkmış sayılmaz ama günah işlemiş olur. (Ancak bazı fıkhi konularda "vacip" teriminin "farz" anlamında kullanıldığını da unutmamak gerekir.)
C- Sünnet: Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (SAV) yaptığı ve bize yapmamızı tavsiye ettiği eylemlerdir. Yapılmaması günaha sebep olmaz ama kasten terk edilmesi peygamberimize saygısızlık anlamına geleceği için ahirette O'nun şefaatinden mahrum olmayı gerektirebilir. Sünnetler müekked (kuvvetli) ve gayri müekked (zayıf) olarak ikiye ayrılır. "Nafile ibadet" terimiyle kastedilen eylemlerin tamamı sünnet olan ibadetlerdir.
D- Müstehab (mendub): Hoşa giden iş anlamına gelir. Nafile ibadetler bu gruba girer.
E- Helâl (mübah): Yapılması veya yapılmaması yasaklanmayan her türlü iştir.
F- Haram: Yapılması kesinkes yasak olan işlerdir. Haram olan bir işi helal sayan kişi dinden çıkmış sayılır.
G- Mekruh: Hoşa gitmeyen şey anlamına gelir. İki alt gruba ayrılır:
a- Tahrimen mekruh: Yapılması istenmeyen ve kötülük bakımından harama yakın olan işlerdir. İşlenmesi günaha sebep olur. (Güneş doğarken ve batarken namaz kılmak gibi)
b- Tenzihen mekruh: Hoş görülmemekle birlikte nitelik bakımından helâla daha yakın olan işlerdir. Yapılması günaha sebep olmaz ama yapılmaması durumunda sevap kazanılmış olur.
H- Müfsid: Başlanılan bir ibadeti bozan işlere denir. (Namaz kılarken konuşmak gibi)
İbadetlerin yapılmasında temizllik şartı önemli bir yer tutar. Kıyafet ve ibadet edilen yerin temizliği kadar kişinin kendi temizliği de şarttır. Kişisel temizlik gusül (boy abdesti) namaz abdesti ve teyemmüm olarak üç ayrı şekilde sağlanır:
Boy abdesti (Gusül): 

Boy abdesti Müslümanların ergenlik çağından itibaren uygulaması gereken önemli kurallardan biridir. Erkek ve kadının her türlü cinsel boşalım (cünupluk) sonrasında veya kadınların aybaşı halinin bitiminde alınması farz olan boy abdestinin ana esasları; a - Ağzı bol su ile çalkalamak (üç kere yapılması sünnettir)
b - Buruna su vermek (üç kere yapılması sünnettir)
c - Islak yer kalmayacak şekilde bütün vücudu yıkamaktır.
Boy abdesti almadan önce vücudun herhangi bir yerinde bulunan ve altına su geçirmeyen her türlü maddeyi titizlikle çıkarmak ve vücuttan uzaklaştırmak gerekir. Meselâ yağlı boya her türlü yapıştırıcı madde balık pulu tırnak ojesi ve bazı saç boyaları altına su geçirmeyen maddeler arasında sayılır. Tırnağın uzun olması halinde suyun parmak uçlarına kadar ulaştırılması gerekir. Ayrıca parmaktaki dar yüzüklerin oynatılması ve altlarının ıslatılması gereklidir.
Boy abdesti usulüne uygun şekilde alınırsa bu abdestle namaz kılınıp Kur'an-ı Kerim okunabilir. Bozulmadığı sürece ayrıca namaz abdesti almak gerekmez. Boy abdesti alırken vücudun tamamı tek organ olarak kabul edildiği için suyun az olması halinde mevcut suyun sıvazlanarak bütün vücuda elle yayılması mümkündür. Bir insan suya (havuza veya nehre) girse ve bütün vücudu ıslansa ağza ve buruna su vermek şartıyla gusül abdesti de almış sayılır.
Namaz abdesti :
Namaz kılmak Kur'an-ı Kerim okumak gibi eylemler için namaz abdesti almış olmak gerekir. 4 farz ve 4 sünnetten oluşan namaz abdesti şu şekilde alınır:
a - Üç kere ağıza su vermek (sünnet)
b - Üç kere buruna su vermek (sünnet)
c - Üç kere yüzü yıkamak (Birincisi farz diğer ikisi sünnet)
d - Üç kere sağ ve sol kolu dirseklerin üstüne kadar yıkamak (Birincisi farz diğer ikisi sünnet)
e - Bir kere başın en az dörtte birini meshetmek (farz)
f - Bir kere kulakları meshetmek (sünnet)
g - Bir kere boynu meshetmek (sünnet)
h - Bir kere sağ ve sol ayağı bileklerin üstüne kadar yıkamak. (farz)
Suyun az bulunduğu yerlerde gerekirse sadece farz olan organları yıkayarak da namaz abdesti alınmış olur. Eğer abdest alınan organlardan birinde yara varsa ve su yaraya zarar verecekse orası yıkanmazsadece ıslak elle üstünden geçilir (meshedilir). Yara yeri sargılıysa mesh sargının üstünden yapılır.
Abdestin Sünnetleri : 
Abdestin değişik sünnetleri vardır. Bu sünnetlere uymak kişiye ek sevap kazandırır. Bu sünnetlerin önemlileri:
a) Abdest almadan önce dişleri fırçalamak veya misvak kullanmak
b) Abdeste başlamadan önce besmele çekmek ve niyet etmek (Mesela: "Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya" demek)
c) Ağza ve buruna sağ elle ve bolca su vermek (Oruçlu iken tedbir olarak bol su verilmez)
d) Organları belirtilen sıraya göre yıkamak ve abdest sırasında başka işle ilgilenmemek abdeste ara vermemek
e) El ve ayak parmaklarının arasını bol su ile yıkamak
f) Başı bir defa meshetmek ve meshe başın ön kısımdan başlamak.
Abdest alırken suyu fazla açmamak veya çok kısmamak organları yıkarken abdest dualarını okumakabdest alırken (mümkünse) yüzü kıbleye çevirmek suyu çarparak etrafa su sıçratmamak acele etmemek çok gerekli olmadıkça konuşmamak ve abdest bittikten sonra bir kere amentü üç kere de Kadir suresini okumak müstehaptır (ek sevaba sebep olur).
Abdest aldığını bildiği halde abdesti bozup bozmadığını hatırlamayan kimse abdestli sayılır. Ama abdesti bozduğunu bildiği halde abdest alıp almadığını hatırlamayan kimse abdestsiz sayılır. Abdest alan kimse daha sonra mesela başını meshetmediğini hatırlarsa yeni baştan abdest alması gerekmezsadece başını meshetmesi yeterlidir.
Abdesti bozan şeyler şunlardır:
a- Yellenme büyük veya küçük tuvaletini yapma
b- Vücudun herhangi bir yerinden kan irin gibi sıvıların çıkıp akması veya bir yere bulaşması (Hanefi mezhebine göre çıktığı yerde topak halinde kalıp etrafa bulaşmayan kan abdesti bozmaz)
c- Çiftlerin birbirleriyle aşırı derecede oynaşması veya cinsi münasebette bulunması
ç- Ağız dolusu kusmak (az miktarda olursa bozmaz)
d- Sarhoş olmak
e- Kendini kaybedecek oranda baygınlık geçirmek
f- Bir yere dayanarak veya yatarak uyumak (otururken kendinden geçmeyecek şekilde uyuklayan kimsenin abdesti bozulmaz)
g- Namaz kılarken başkaları duyabilecek şekilde gülmek.
Teyemmüm: 
Suyun bulunamadığı veya kişinin (yaşlılık ağır hastalık gibi sebeplerle) suyu kullanma gücü olmadığı durumlarda gusül veya namaz abdesti için teyemmüm yapılması yeterli olur. Teyemmüm için temiz toprak ya da topraktan imal edilmiş temiz tuğla kiremit veya beton parçası kullanılır. Uygulanış şekli:
a- Eller iyice toprağa (veya topraktan imal edilmiş maddeye) sürülür kaldırıp hafifçe silkelenir ve yüzün tamamı meshedilir
b- Eller yine toprağa sürülür silkelenir ve sol elle sağ kol sağ elle de sol kol tamamen meshedilir.
Teyemmüme niyet etmek besmele çekmek ve meshederken parmakları açık bulundurmak sünnettir. Abdesti bozan şeylerin tamamı teyemmümü bozduğu gibi suya kavuşmak ve suyu kullanacak gücü yeniden elde etmek de teyemmümü bozar.
NAMAZ 
Temizlik ve temizlenmenin ibadetlerde ön şart olduğunu belirtmiştik. Bir Müslüman için ibadetlerin en önemlisi namazdır. Çünkü namaz Kur'an-ı Kerim'de bize emredilen kulluk görevleri içinde adı en çok (136 kere) vurgulanan ibadet şeklidir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) "Namaz dinin direğidir" diyerek bu önemi ayrıca açıklamıştır. Namaz emri Peygamberimize diğer emirler gibi Cebrail A.S. tarafından değil Miraç gecesi bizzat Allah (CC) tarafından bildirilmiştir. Sabah öğle ikindi akşam ve yatsı olarak günde beş vakit kılınan namazın farzları 6'sı dışında (öncesinde) ve 6'sı içinde olmak üzere 12 tanedir.
Namazın dışındaki farzlar:
1- İç temizlik : Namaz kılacak kimsenin cünüp ise gusletmesi (yıkanması) abdestsiz ise namaz abdesti almasıdır.
2- Dış temizlik : Namaz kılacak kişinin bedeninin elbiselerinin ve namaz kılacağı yerin temiz olmasıdır.
3- Örtünme (avret yerlerinin kapalı olması) : Avret yeri erkekler için göbek ile diz kapağı arası kadınlar için ise el yüz ve ayaklar dışındaki bütün vücuttur.
4- Vakit: Her namazın kendine özel bir zamanı vardır.
a) Sabah namazının vakti güneşin doğuş istikametinde yana doğru yayılan beyazlığın (fecrin) görülmesi ile başlar ve güneşin doğuşuna kadar devam eder. (Takvimlere göre bu süre imsak vakti ile güneş doğuşu arasında geçen zamandır.) Bu süre içinde kılınamayan sabah namazı öğleden önce (güneş doğuşunun 45 dakika sonrası ile öğle vaktinin 15 dakika öncesi arası) kılınabilir. Ancak bu durumda sadece namaz borcu ödenmiş olur namaz kılma sevabı önemli ölçüde azalır.
b) Öğle namazının vakti bir cismin gölgesinin doğuya doğru uzamaya başladığı (yani güneşin batıya doğru yöneldiği) an ile başlar ve gölgenin kendi boyunun iki misline ulaştığı zamana kadar devam eder.
c) İkindi namazının vakti öğlenin sona erdiği an ile güneş batışının 30 dakika öncesidir. Kerahet vakti denen bu son 30 dakikalık sürede (eğer kılınmamışsa) ikindi namazının farzı dışında hiç bir namaz kılınamaz.
d) Akşam namazının vakti güneşin batışı ile ufuktaki kızıllığın kaybolmasına kadar geçen süredir. Akşam namazının geciktirilmeden kılınması müstehaptır.
e) Yatsı namazının vakti akşamın sona erdiği an ile imsak vakti arasıdır. Ancak imsak vakti beklenmeden en geç gece yarısında kılınması uygundur. Vacip olan vitir namazı yatsı namazının bitiminden sonra kılınır. Ramazan ayına özgü olan teravih de yatsı namazı vaktinde kılınır.
Vaktin girmesi namazın aslî şartlarından olduğu için vaktin belirlenemediği yerlerde (meselâ kutupların iç bölgelerinde) yaşayan bir Müslümanın vakti belirlenemeyen namazları kılma sorumluluğu bulunmaz. Ancak o kişilerin o yere en yakın bölgede geçerli olan saatlere uyarak ibadet etmeleri İslam alimlerince bir tedbir olarak tavsiye edilmiştir.
5- Kıbleye yönelme : Kıblenin ne yönde olduğunu bilmeyen kimse etrafındakilere sorarak namazını kılar. Namazdan sonra bu yönün yanlış olduğunu öğrense bile namazını kılmış sayılır. Ama bir kimse etrafa soruşturmadan kendi tahmini ile kıbleye yönelse ve sonradan bu yönün yanlış olduğunu öğrensenamazını tekrar kılması gerekir.
6- Niyet etme : Niyet "istemek arzu etmek" namaza niyet ise "sırf Allah rızasını kazanmak için namaz kılmayı arzulamak" anlamına gelir. Niyet kalp ile yapılır. Ayrıca dil ile (meselâ: "niyet ettim Allah rızası için bugünkü öğle namazının farzını kılmaya döndüm kıbleye" şeklinde) söylemek ise sünnettir. Cemaatle namaz kılacak olanların ayrıca "uydum hâzır olan imama" demeleri gerekir.
Namazın içindeki farzlar:
1- Namaza başlama (iftitah) tekbiri : Kişinin en az kendinin duyacağı bir sesle "Allah-ü Ekber" demesidir.
2- Kıyam (ayakta duruş) : Farz ve vacip olan namazlarda asgari bir ayet okunacak sürece ayakta durmaktır. Özürlü olanlar oturarak kılabilirler.
3- Kıraat (Kur'an okuma) : Namazda bir veya daha çok ayet okumak farzdır. Bu okuma en azından kişinin kendi duyabileceği bir sesle olmalıdır.
4- Rükû (eğilme) : Vücudun belden yukarı olan kısmını 90 derecelik bir açı ile öne doğru eğmektir. Kadınların bu kadar çok eğilmesi gerekmez.
5- Secde : Alın ve burnu birlikte yere koymaktır (burnu yere değdirmek vacip alnı yere değdirmek ise farzdır). Bir rekâtta yapılan secdelerin her ikisi de farzdır. Secde süresince ayakları havaya kaldırmak uygun olmaz.
6- Son oturuş : İki rekatlı namazlarda ikinci dört rekatlı namazlarda ise dördüncü rekattaki son oturuş farzdır.
Namazın vacipleri:
Namazın vaciplerinden bir veya birkaçını unutarak terk eden kişinin sehiv (yanılma) secdesi yapması gerekir. (Sehiv secdesi namazın bitiminde selâm verdikten sonra yeniden iki defa secde ederek son oturuşa geçmektir.) Vaciplerden birini bilerek terk eden kişinin namazı bozulmuş olur. Namazın bazı önemli vacipleri:
a) Sünnet (nafile) namazların her rekatında farz namazların ise ilk iki rekatında Fatiha suresini okumak
b) Fatiha suresini önce kıraat edilecek ayetleri ise daha sonra okumak (bu kıraatin kısa bir sûre veya asgari üç kısa ayet uzunluğunda olması yeterlidir)
c) Rükû ve secde gibi hareketlerde sayıya uymak (meselâ bir rekâtta iki kere rükû bir veya üç kere secde etmemek)
d) Kıyam rükû ve secdede çok acele etmemek (en az "sübhanallah" diyecek kadar beklemek)
e) Oturuşlarda "teşehhüd"ü ("et-tehiyyâtü" duasını) okumak
f) Namazı "es-selâmü" diyerek selam verip bitirmek (tam şekli "es-selâmü aleyküm ve rahmetullah"tır)
g) Vitir namazında kunut duasını okumak.
Namazın sünnetleri:
Namazdaki sünnetleri terketmekle namaz bozulmaz ama uygulanması halinde ek sevap kazanılmış olur. Bu sünnetlerden bazıları:
a) Namaza başlarken yapılan niyeti dil ile ve başlangıç tekbirinden hemen önce söylemek
b) Her rekatın başında Fatiha suresinden önce gizlice besmele çekmek
c) Fatiha suresinden sonra gizlice "amin" demek
d) Rükû tespihlerini (subhane rabbiyel azim) üç kere söylemek
e) Rükûda dizleri bükmemek mümkünse 90 derece öne eğilmek
f) Rükû ve secdeden doğrulunca "sübhanallah" diyecek kadar beklemek
g) Secdede başı iki el arasına koymak dirsekleri yere değdirmemek
h) Secde tespihlerini (subhane rabbiyel alâ) üç kere söylemek
i) Son oturuşta "et-tehiyyatü" duasını okuduktan sonra "Allahümme salli" ve "Allahümme barik" salâvatlarını okumak
k) Önce sağa sonra sola selam vermek.
Namazı Bozan Bazı Şeyler:
1- Namaz içinde (unutarak da olsa) az veya çok konuşmak veya gülmek namazı bozar
2- Namaz kılarken bir veya iki elle bir iş yapılır bir şey düzeltilirse bakılır. Eğer yapılan iş dışardan bakan birinde onun namazda olmadığı kanısını uyandıracak oranda ise namaz bozulur. Bu kanıyı uyandırmayan küçük hareketler namazı bozmaz.
3- Dişler arasında kalmış nohut tanesinden büyük yemek kırıntısını yutmak namazı bozar kırıntı küçükse namaz bozulmaz ama mekruhtur
4- Sakız çiğnemek namazı bozar
5- Ağıza giren yağmur kar ve dolu gibi maddelerin yutulması namazı bozar.
Namazda Yapılmaması Gereken Bazı Şeyler (Mekruhlar) :
Namazda yapılan bazı hareketler namazın sevabını azaltır ama tek başına namazı bozmaz:
1- Namazda gözleri yummak veya başını kaldırıp göğe bakmak
2- Tembellik veya önemsememe sebebiyle başı açık namaz kılmak
3- Daha iyisi varken yırtık pırtık eski ve kirli elbiseyle namaz kılmak
4- Esnemek zorunda kaldığı zaman ağzı kapatmamak (ağız sağ elle veya sol elin arkası ile kapatılır)
5- Büyük veya küçük abdest sıkıştırması varken namaz kılmak
6- Kasten öksürmek veya ses çıkararak boğazını (genzi) temizlemek
7- Ön saflarda boş yer varken arkada tek başına imama uymak
8- Üzerinde veya elbisesinde canlılara ait resim bulunduğu halde namaz kılmak
9- Secdeye varırken elleri dizlerden önce yere koymak ve secdede karnı bacaklara yapıştırmak
10- Cemaatle namaz kılarken imamdan önce rükû ve secdeye gitmek veya imamdan önce rükû ve secdeden kalkmak
11- Farz namazlarda özürsüz olarak bir yere dayanmak (sünnet namazlarda mekruh sayılmaz)
12- Secdeden kalkarken ayaklardan birini öne atmak
13- Elinde bir şey tutarak namaz kılmak.
Çok önemli bir sebep yokken namazların vaktinde kılınmayıp kazaya bırakılması imani bir zayıflık işareti sayılır. Namazların kaza edilmesi eğer tövbe ile birlikte yapılırsa Allah'ın (CC) o namaza ait borcu affına sebep olabilir. Ama bu eylemden dolayı namaz kılma sevabına ulaşmak mümkün değildir. Buna rağmen kaza şeklinde de olsa kılınamayan namazların edasına dikkat etmek gerekir.
Kaza namazları güneşin doğuş batış ve tam tepe noktada bulunduğu kerahet vakitleri dışında her zaman kılınabilir. Bunun için eğer biliniyorsa kılınamayan namazın vaktine (meselâ "vaktinde kılamadığım dünkü ikindi namazının kazasını kılmaya" şeklinde) niyet edilir. Eğer vakit bilinmiyorsakılınamayan ilk veya en son namazın vaktine (meselâ "vaktinde kılamadığım ilk -veya en son- ikindi namazının kazasını kılmaya" şeklinde) niyet edilir. Kaza namazı kılmadan önce ezan ve ikamet (kaamet) getirilmesi uygundur. Eğer ardarda birkaç kaza namazı kılınacaksa ezan sadece bir kere okunur ama ikamet her namaz için ayrı ayrı getirilir.
Cuma Namazı:
Sadece erkeklere farz olan Cuma namazı Cuma günü öğle namazı vaktinde ve ancak cemaatle birlikte kılınan bir namazdır. Çünkü Cuma namazının farzlarından biri olan hutbe okunması ancak cemaat oluşması halinde mümkündür. Kadınlar Cuma namazı vaktinde öğle namazı kılarlar.
Cuma namazında önce dört rekatlık ilk sünneti kılınır ki şeklen öğle namazının ilk sünneti gibidir. Sadece niyet ederken "Niyet ettim Allah rızası için bugünkü Cuma namazının ilk sünnetini kılmaya döndüm kıbleye" denmesi gerekir. İlk sünnet bitince imam hutbe okur. Bu hutbenin usulüne uygun şekilde huşu içinde fazla kıpırdanmadan dinlenmesi farzdır. Hutbenin bitiminde tüm cemaat ayağa kalkıp imama uyar ve farz kılınır. Bu namazın niyeti de "Niyet ettim Allah rızası için Cuma namazının farzını kılmayadöndüm kıbleye uydum imama" şeklindedir. İki rekatlık farz namaz bittikten sonra Cuma namazının son sünneti kılınır. Bu namaz da aynen ilk sünnet gibi dört rekattır. Böylece toplam on rekatlık Cuma namazı bitmiş olur. İsteyen ve işi olan cemaat dua edip gidebilir.
İlmihal kitaplarında "Zuhûr-u Ahır" ve "vaktin son sünneti" diye dört ve iki rekatlık iki ayrı namaz daha tarif edilir. Peygamberimiz döneminde kılınmayan bu iki namazın daha sonra eklenmesinin sebebi Cuma namazının peygamberimiz döneminde her yerleşim yerinin en büyük camiinde topluca kılınmakta oluşuancak İslam devleti genişleyip şehirler büyüyünce bu uygulamanın aynen devam ettirilmesinin mümkün olmamasıdır. Bu sebeple İslam alimleri öğle namazının farzı ile son sünnetini de ekleyerekCuma namazının kabul edilmemesi durumunda hiç olmazsa öğle namazını garantiye almayı denemişlerdir.
Tercih edilen husus bu iki namazdan ilkine "vaktinde kılamadığım en son öğle namazının kazasını kılmaya" diye niyet ederek kılamadığı bir öğle namazının kazasını; ikincisinde ise "vaktinde kılamadığım en son sabah namazının kazasını kılmaya" diyerek kılamadığı bir sabah namazının kazasını kılmakböylece hem icmaya uymak hem de iki kaza namazını eda etmiş olmaktır.
Cuma namazı Kur'an-ı Kerim'de hakkında aynı ismi taşıyan sure bulunan önemli bir namazdır. Cuma suresinde Cuma namazı vaktinde ticaretle uğraşmanın haram olduğu belirtilmektedir. Bu sebeple diğer namazları kılmayan veya kılamayanların bile Cuma namazını eda etmeye özen göstermelerinde yarar vardır. Eğer herhangi bir mazeret sebebiyle Cuma namazına gidilemiyorsa sonradan tek başına öğle namazını kılmak da mümkündür. Ancak bunun için camideki cemaatin farz namazı bitirmesini beklemek gerekir. Bu da tahminen ezan okunduktan sonra 20 dakikalık bir sürenin geçmesi demektir.

ZEKAT
Zekat'ın sözlük anlamı temizlik bereket ve artış; dini anlamı ise malının belli bir kısmını Allah rızası için Müslüman fakirlere karşılıksız vermektir. Zekat Kur'an-ı Kerim'de namaz ile birlikte en çok (84 yerde) emredilen bir ibadet şeklidir. Zekat vermek malın temizlenmesi kazancın ve bereketin artmasına sebep olur.
Zekatın farz olmasının çeşitli şartları vardır:
1- Müslüman olmak.
2- Akıllı olmak hür olmak ve buluğ çağına erişmiş olmak (delilerin esirlerin ve zengin olan çocukların malından zekat verilmez)
3- Nisap miktarı (96 gr. altın veya bu değere sahip) malı olmak.
4- Nisap miktarı mala sahip olmanın üstünden bir yıl (yani kameri takvime göre 354 gün) geçmiş olmak.
Nisap miktarının hesaplanmasında dikkate alınacak mallar nakit para nakit yerine geçen hisse senetleri ve bunların kârları altın gümüş gibi her türlü değerli madenler ve bu madenlerden yapılmış eşyalarsatılmak üzere alınmış ticari mallar deve sığır koyun gibi ehil hayvanlar ile her türlü ekin ve meyvedir. (Bunlardan ekin ve meyve türünde olanlarının zekatını vermek için bir yıl geçmesi beklenmez diğerleri için beklenir.)
Zekat hesabına girmeyen mallar ise oturulan ev giyilen elbiseler ev eşyaları sanat aletleri imalat makinaları ve satmak için bulundurulmayan şahsi kitaplardır. Kiraya verilmiş olan gayrimenkullerin zekatı asli değeri üstünden değil ondan elde edilen kira gelirleri üzerinden hesaplanır.
Nisap miktarı mala sahip olan kişinin eğer borcu varsa bu borç miktarını toplam değerden düşmesi gerekir. Hatta borçları sahip olduğu malların değerinden fazla ise o kişinin zekat ödemesi gerekmez. Eğer kişinin alacağı varsa bu alacaklar arasında tahsili kesin olanları zekat hesabına katmak gerekir. Tahsili şüpheli olanları ise dilerse hesaba katar dilerse paranın eline geçmesini bekleyebilir.
Her türlü nakit değerli maden ve ticari eşyanın zekat miktarı bu malların değerinin 40'ta biri (% 25'u) kadardır. (Ehil hayvanların ve ekinlerin hesabı ise daha değişik oranlardadır.)
Zekat verilebilecek kişiler Müslüman olan fakirler düşkünler borçlular ve İslami tebliğ görevi üstlendiği için kazanç getiren bir işte çalışamayanlardır. Gayrimüslimlere eşlere (kadın kocasına koca ise karısına) usûl ve furû'a (anne baba dede nine veya çocuk torun vs) zekat verilemez. Ayrıca her tür dernek vakıf cami okul gibi tüzel kuruluşlara zekat verilemez.
Zekat öderken kalben zekat vermeye niyet etmek gerekir. Ancak fakire verirken (onu incitmemek için) bu paranın zekat olduğunu mutlaka söylemek gerekmez. (Hediye veya yardım diyerek verilebilir) Akrabalar içinde fakir olanlar varsa zekatın öncelikle bunlara verilmesi uygundur. Bir kere nisap miktarı mala sahip olup zekat ödeyen kişi bu zenginliği devam ettiği sürece sonraki yılların zekatını vermek için bir yıl beklemek zorunda değildir. Dilerse ve uygun kişiyi bulursa bir yıl dolmadan da zekatını verebilir.
Eğer soruşturulup bir kimsenin fakir olduğuna inanılarak zekat verilir daha sonra onun zengin biri olduğu anlaşılırsa tekrar zekat vermek gerekmez. Ama böyle bir araştırma yapmadan zekat verilirse aynı miktar parayı başka bir fakire tekrar vermek gerekir. Benzer durum bilmeden gayrimüslime verilen zekat için de geçerlidir.
Fıtır Sadakası (Fitre):
Zengin kişinin zekat dışında fitre de vermesi vaciptir. Ancak fitrenin niteliği ve miktarı zekat hesabından ayrı özelliklere sahiptir. Fitrenin nisap hesabında zekata tabi olmayan eşyalar ve mallar da dikkate alındığı için zekat vermekle yükümlü olmayan pek çok kişinin fitre vermek zorunda olabileceğini unutmamak gerekir.
Fitre Ramazan ayı içinde en geç bayram namazından önce verilmek zorundadır. Fitre aile fertlerinin her biri için ayrı ayrı verilir. Delilerin buluğa ermemiş çocukların ve bayram namazından önce doğan bebeklerin fitrelerinin de velileri tarafından verilmesi gerekir. Bayrama kadar verilemeyen fitrelerin bayramda hatta daha sonraki günlerde verilmesi de mümkündür ama bu geciktirme fitredeki fazileti azaltır.
Fitrelerin mutlaka fakirlerin eline verilmesi gerekir. (Örneğin evde fakirlere yemek yedirmek suretiyle fitre ödenmiş olmaz.) Bir kişinin fitresi bölünerek iki ayrı fakire verilemez. Ama birkaç kişinin fitresitopluca tek bir fakire verilebilir. Her şahsın fitresinin (mümkünse) ayrı bir fakire verilmesi en uygun şekildir.
Fitre miktarı kişinin gelir seviyesi ve sosyal yaşam standardına bağlı olarak buğday arpa kuru üzüm ve hurma üzerinden hesaplanır. (Fitre miktarları her yıl müftülükler tarafından bu dört ölçü üzerinden açıklanmaktadır.) Herkes maddi gücü nispetinde bu ölçülerden en uygununu (mümkünse en yükseğini) temel alarak ödemesini yapar. Ancak aile fertlerinin hepsi için aynı ölçünün temel alınmasına dikkat etmek gerekir.
ORUÇ
Oruç fecir (imsak) vaktinden güneşin batımına kadar geçen süre içinde yeme içme ve cinsel arzulardan uzak durmaktır. Akıllı ve buluğ çağına ermiş bütün Müslümanlara Ramazan ayı içinde oruç tutmak farzdır. Hastalar yolcular ve aybaşı halindeki kadınlar sağlığa kavuştuktan veya eve geri döndükten sonra tutamadıkları oruçlarını kaza ederler.
Oruç tutmak için en azından kalp ile niyet edilmesi gerekir. (Ayrıca dil ile söylemek sünnettir.) Bir insanın Ramazan orucu için sahur yemeğine kalkması da bir nevi niyet anlamı taşır. Kaza kefaret ve adak oruçları için ise mutlaka hem niyet etmeli hem de hangi tür oruç tutulmak istendiği belirtilmelidir.
Oruç tutmaya gücü yetmeyen yaşlılar tutamadıkları her gün için fakirlere (fitre miktarınca) fidye verirler. Buna maddi gücü yetmeyen fakir yaşlılar ise tövbe edip affedilmelerini dilerler. Oruç borcu ile ölenlerin yakınları eğer ölünün vasiyeti varsa kalan maldan onun adına fidye vermek zorundadır. Eğer ölünün böyle bir vasiyet yoksa yakınları fidye verip vermemekte serbesttir. Ölü adına kaza orucu tutmak doğru olmaz.
Orucu bozan şeyler :
Orucu bozan şeyler ikiye ayrılır:
A) Hem kaza hem de kefareti gerektiren şeyler:
1- Gıda sayılabilecek şeyleri yemek içmek sigara afyon gibi keyif veren maddeleri kullanmak ağza giren yağmuru kasten yutmak kar ve dolu gibi maddeleri bilerek yemek.
2- Cinsi münasebette bulunmak (Bu durumda boşalıp boşalmamak önemli değildir).
Bunları oruçlu olduğunu bilerek kasten yapan kişinin hem 1 gün kaza hem de ara vermeksizin 60 gün ardarda kefaret orucu tutması gerekir.
B) Sadece kaza etmeyi gerektiren şeyler:
1- Çiğ pirinç hamur un ve bir defada çok miktarda tuz yemek (az tuz yenirse kefaret gerekir)
2- Pamuk kağıt yemek çakıl taş toprak gibi maddeleri yutmak
3- Makata veya mesaneye ilaç vermek genize gidecek şekilde buruna ilaç damlatmak kulağa yağ damlatmak
4- Ağıza alınan suyu veya ağıza giren yağmur kar gibi maddeleri hata ile yutmak
5- Unutarak bir şey yedikten sonra orucunun bozulduğunu zannederek yeyip içmek
6- İmsak vaktinin gelmediğini veya iftar zamanının geldiğini zannederek yanılıp bir şey yemek
7- Eşine dokunma öpme suretiyle inzal olmak (boşalmak)
8- Kendi arzusu ile dışarıdaki sigara dumanını içine çekmek
9- Kendi arzusu ile ağız dolusu kusmak
10- Dişler arasında kalan nohut büyüklüğündeki kırıntıyı yutmak (daha küçük olan kırıntı orucu bozmaz)
11- Deri altına kasa veya damara yapılan her türlü ilaç ve aşılar
12- Sakız çiğneyip suyunu yutmak
13- Ramazan orucu dışında kalan diğer oruçları kasten bozmak.
Bu şekilde bozulan oruçlarda sadece bir gün kaza orucu tutmak gerekir.
Orucu Bozmayan Şeyler :
1- Unutarak bir şey yeyip içmek
2- Çiçek aşısı gibi deri üzerinden yapılan aşılar
3- Kan aldırmak (vücuda kan verilmesi ise orucu bozar ve kaza gerektirir)
4- Göze sürme çekmek veya ilaç damlatmak
5- Kendiliğinden inzal olmak (boşalmak) cünüp olarak sabahlamak
6- Banyo yaparken kulağa su kaçması
7- Burundaki akıntıyı (sümüğü) boğaza çekip yutmak
8- İstemeden ağza gelen kusmuğu yine istemeden geri yutmak
9- Ağza tükürüğünü toplayıp yutmak (orucu bozmasa da mekruhtur)
10- Eşi ile öpüşmek
11- Banyo yapmak (serinlemek amacıyla banyo yapılması mekruhtur)
12- Abdest alma gayesi dışında ağza su alıp çalkalamak.
Orucu bozmayan şeylerin yapılması kaza veya kefaret gerektirmez. Ancak bu sebeple orucun bozulduğunu zannederek yeyip içmek genelde kaza bazen de kefaret gerektirir.
HAC
Maddi gücü yerinde olan Müslümanların ömürlerinde bir kere haccetmesi farzdır. Bu farz oluş kişinin maddi gücü ilk elde edişi ile başlar. Sağlığı ve imkanı yerinde olmasına rağmen haccı sonraki yıllara erteleyen kişi günahkar olur. Haccın zamanı Zilhicce ayının ilk on günüdür ve en geç Arefe günü Arafat'ta vakfe ile başlar. Kurban bayramı günlerinde şeytan taşlama kurban kesme ve Kabe'nin tavafı ile devam edip biter. Bu zaman dışında Kabe'ye yapılacak ziyaretler "hac" değil "umre" sayılır. (Hacca gideceklerin hac ile ilgili detaylı bilgileri İslam İlmihali kitaplarından öğrenmeleri gerekir. Çünkü duaları da içeren bu bilgileri öğrenmeden hacca gidilmesi bir hoca nezaretinde bile olsa pek çok zorluğu beraberinde getirmektedir.)